کلید مینیاتوری چیست؟

کلید مینیاتوری   که به اختصار MCB  نیز نامیده می شود، یک دستگاه الکترومغناطیسی برای حفاظت از مدار است. عملکرد اصلی این کلیدها باز کردن مدار در صورت افزایش جریان عبوری از حد تعیین شده است. همچنین از این کلیدها به منظور کنترل دستی مدار نیز می توان بهره برد.

این کلیدها در بازار اغلب با عنوان فیوز مینیاتوری شناخته می شوند. استفاده از واژه فیوز برای این تجهیزات درست نیست زیرا به لحاظ علمی و عملکردی فیوز با کلید متفاوت است. فیوزها یک بار مصرف هستند و در صورت بالا رفتن جریان از آستانه تحمل آن ها اصطلاحا می سوزند و نیاز به جایگزینی دارند. در حالیکه کلید ها پس از عمل کردن و قطع مدار دوباره وصل شده و قابل استفاده هستند. در عمل از ترکیب فیوز و کلید مینیاتوری به منظور حفاظت از مدار استفاده می شود.خرید کلید مینیاتوری زیمنس

کلید مینیاتوری چگونه کار می کند؟

کلید مینیاتوری در برابر جریان اضافه بار و همچنین اتصال کوتاه از مدار محافظت می کند. این  خطاها با استفاده از فرآیندهای متفاوتی شناسایی می شوند. در ساختار کلید مینیاتوری از یک سیم پیچ الکترومغناطیسی و یک بیمتال استفاده شده است. وظیفه حفاظت از مدار در برابر اضافه بار بر عهده بیمتال است. بیمتال از دو تیغه فلزی به هم چسبیده با ضریب انبساط متفاوت ساخته می شود. عبور جریان اضافی از مدار سبب گرم شدن تیغه و در نتیجه خم شدن آن به سمت فلز با ضریب انبساط کمتر می شود. این فرآیند سبب قطع اتصال تیغه ها و در نتیجه قطع مدار می شود. در حالی که حفاظت از اتصال کوتاه توسط سیم پیچ قطع و با عملیات الکترو مغناطیسی انجام می شود. در صورت افزایش شدید جریان (اتصال کوتاه) سیم پیچ مغناطیسی شده و با خاصیت آهنربایی تیغه ها را از هم جدا می کند.

عملکرد کلید مینیاتوری زیمنس در برابر اتصال کوتاه در کسری از ثانیه اتفاق می افتد. در حالی که تشخیص جریان اضافه بار ممکن است چند ثانیه طول بکشد.

فیوز مینیاتوری و تایپ های مختلف آن

مصرف کننده های الکتریکی مختلف به ویژه در لحظه راه اندازی، رفتار متفاوتی دارند. این تفاوت ها سبب عرضه انواع مختلفی از بریکرها به بازار شده است. کلیدهای مینیاتوری نیز در تایپ های مختلف تولید و به بازار عرضه می شوند. برای درک این تفاوت به مثال زیر توجه کنید:

موتور الکتریکی در لحظه راه اندازی تا 10 برابر جریان نامی خود را از مدار می کشد. این جریان بزرگ به جریان هجومی موسوم است. در سمت مقابل لامپ های رشته ای در لحظه راه اندازی حداکثر 1.5 برابر جریان نامی شان را از مدار می کشند. کلید مینیاتوری مورد استفاده برای موتور و تجهیزات روشنایی با هم متفاوت است. اگر از MCB مناسب لامپ روشنایی برای موتور استفاده کنید، موتور شما حتی روشن نخواهد شد. چرا که قبل از رسیدن جریان به 10 برابر مقدار نامی، کلید مینیاتوری تشخیص اتصال کوتاه داده و مدار را قطع می کند. هدف از ذکر این مثال، آشنایی با اهمیت تفاوت رفتار کلیدهای میناتوری بود.فروش کلید مینیاتوری زیمنس

کلید مینیاتوری با توجه به نوع کاربرد در کلاس های کاری مختلفی دسته بندی می شود. تایپ های استاندارد A، B، C، D،K و Z برای این بریکرها تعریف شده است. هر کدام از این تایپ های کلید کاربرد متفاوتی دارند و به منظور حفاظت از نوع خاصی از بارهای الکتریکی عرضه شده اند. کلید مینیاتوری زیمنس نیز در تایپ های مختلف و در رنج جریان گسترده عرضه می شود. از بین تایپ های مختلف این کلیدها، بریکرهای تایپ B، C و D بیشترین کاربرد را دارند. هر کدام از این کلاس ها برای عملکرد در شرایط الکتریکی متفاوتی ساخته شده اند.

اصلی ترین تفاوت کلاس های مختلف بریکر، در منحنی تریپ آن هاست. در ادامه به بررسی عملکرد و کاربرد سری های پرکاربرد کلید مینیاتوری زیمنس خواهیم پرداخت.

تایپ   B

این بریکرها برای کاربردهای خانگی و تجاری ولتاژ پایین که در آن نوسانات جریان اندک است گزینه ای مناسب هستند. این کلیدها در صورت عبور جریانی بین سه تا پنج برابر جریان نامی، اصطلاحا تریپ کرده و مدار را قطع می کنند. با توجه به توضیحاتی که در مثال بالا به ان اشاره کردیم، این کلیدها را نمی توان برای کاربردهای موتوری مورد استفاده قرار داد. در بازار مینیاتوری های تایپ B را با نام مینیاتوری روشنایی نیز می شناسند. این نامگذاری از کاربرد این کلیدها ناشی می شود.

کلید مینیاتوری زیمنس تایپ   C

کلید مینیاتوری کلاس C برای دستگاه های الکتریکی قوی تر و محیط هایی که نوسان برق در آن ها بیشتر است مورد استفاده قرار می گیرند. این کلاس بهترین انتخاب برای محیط های تجاری و صنعتی است. این کلیدها اجازه عبور جریان هایی با بزرگی پنج تا ده برابر مقدار نامی را می دهند. به عنوان نمونه ای از کاربرد این گروه کلید مینیاتوری می توان به کنترل عملکرد موتورهای کوچک و نورهای فلورسنت اشاره کرد. در بازار این کلیدها را با نام مینیاتوری موتوری نیز می شناسند.

تایپ   D

کلید مینیاتوری تایپ D حساسیت کمی دارد و زمانی که جریان به ده تا بیست برابر جریان نامی برسد، مدار را قطع می کند. کلیدهای تیپ D برای کاربردهای تجاری و صنعتی سنگین که در آن موج های جریان بسیار قوی رخ می دهد ساخته شده اند. به عنوان مثالی از کاربرد این گروه می توان به حفاظت از تجهیزات جوشکاری، دستگاه های اشعه ایکس، موتورهای بزرگ و واحدهای تغذیه بدون وقفه (UPS) اشاره کرد. این تیپ کلیدهای مینیاتوری با عنوان موتوری سخت نیز در بازار شناخته می شوند.خرید کلید اتوماتیک زیمنس

سری های مختلف کلید مینیاتوری زیمنس

کلیدهای مینیاتوری انواع بسیار گوناگونی دارند. این بریکرها را می توان براساس تایپ یا نوع کاربرد، تعداد پل، ولتاژ و جریان کاری و … دسته بندی کرد. اما زیمنس به منظور تسهیل درک دسته بندی کلیدهای مینیاتوری از روش متفاوتی استفاده می کند. بر این اساس کلیدهای مینیاتوری زیمنس در سری های مختلفی دسته بندی می شوند. سری های مختلف مینیاتوری زیمنس با سه کاراکتر اولشان در بازار شناخته می شوند. رایجترین سری های مینیاتوری زیمنس عبارتند از :

سری 5SL
سری 5SY
سری 5SP
سری 5SJ

در ادامه به بررسی بیشتر هر کدام از این سری ها می پردازیم.

کلید مینیاتوری 5SL  زیمنس

این گروه از فیوزهای مینیاتوری زیمنس برای اکثر کاربرد ها مناسب هستند. فیوزهای این دسته را می توان به انواع 5SL3 ،5SL4 ،5SL6  و 5SL30 تقسیم کرد. از این بین سری 5SL6  در بازار ایران موجود است.

سری 5SL6  زیمنس در انواع تک پل، دوپل، سه پل و چهار پل در دو تایپ B و C تولید می شود. قدرت قطع این سری از کلیدهای مینیاتوری زیمنس، 6 کیلو آمپر در نظر گرفته شده است. این کلید مینیاتوری ها به منظور استفاده در مدار AC  تولید می شوند اما می توان در مدارات DC با حداکثر ولتاژ 72 ولت نیز از آن ها استفاده کرد. رنج جریان این سری از 0.3 تا 63 آمپر را پوشش می دهد.

کلید مینیاتوری 5SY زیمنس

کلیدهای مینیاتوری 5SY  برای کاربردهای با الزامات سخت گیرانه مناسب هستند. از این کلیدها در ساختمان های بزرگ غیر تجاری یا اداری و در صنعت استفاده می شود. مدارهای دارای موتور یا لامپ های بزرگ، نیمه هادی ها یا تجهیزاتی مانند ترانسفورماتورها و شیرهای برقی که پالس های قوی تولید می کنند از جمله کاربردهای صنعتی این سری از کلید مینیاتوری زیمنس است.

این سری از محصولات به منظور برآورده کردن الزامات سخت گیرانه محیط های صنعتی بهینه سازی شده اند. این مینیاتوری ها با ظرفیت قطع نامی 25 کیلو آمپر، در جریان های نامی 0.3  تا 80 آمپر تولید می شوند. ولتاژ کاری این دسته در انواع AC  تا 250/440  ولت و در انواع DC آن (سری 5SY5)  تا ولتاژ 250 ولت DC را پوشش می دهد.

کلید مینیاتوری 5SP  زیمنس

این دسته از مینیاتوری های زیمنس مانند سری5SY  برای کاربرد هایی با الزامات بالا مورد استفاده قرار می گیرند. این کلیدها در ساختمان های پیچیده غیر مسکونی و نیز در صنایع  مختلف مورد استفاده قرار می گیرند. کلید مینیاتوری زیمنس سری 5SP3  در رنج جریانی  16 تا 63 آمپر با قدرت قطع 25  کیلو آمپر تولید می شود. سری 5SP4 در رنج جریان80  تا 125 آمپر با قدرت قطع 10  کیلو آمپر در تایپ هایB  و C و D تولید می شود.

کلید مینیاتوری زیمنس 5SJ

این کلیدهای مینیاتوری در دو مدل 5SJ6 با استاندارد IEC و مدل 5SJ4  با استاندارد UL تولید می شود. استاندارد UL مربوط به آمریکای شمالی است و معمولا استاندارد های سخت گیرانه تری نسبت به IEC  دارد. شرکت زیمنس در تعریف کاربرد این سری آورده است:

مدل 5SJ  برای پریزهای خروجی و مدارهای روشنایی در کلیه تاسیسات ساختمانی مورد استفاده قرار میگیرد. ترمینال های پلاگینی این کلید مینیاتوری نصب آن را برای تکنسین ها ساده کرده و همچنین زمان نصب را به میزان قابل توجهی کاهش می دهد. سری 5SJ4  را می توان به منظور “حفاظت از مدار شاخه ای”  مورد استفاده قرار داد. این کلیدهای مینیاتوری برای اتصال “قطبی یکسان” و “قطبی مخالف” در تایپ های  B، C  وD   مطابق با استاندارد UL489 تایید شده اند.

سری 5SJ6 برای جریان های 10 تا 20 آمپر در انواع تک فاز، دو فاز، سه فاز و فاز+ نول در کلاس های C و B تولید می شوند. مدل های 5SJ4  نیز در بازه جریان 0.3  تا 63 آمپر به صورت یک پل، دو پل و سه پل در تایپ های B و C و D تولید می شوند.