فیوز مینیاتوری
جهت تامین ایمنی برق ساختمان‌های مختلف، سازمان نظام مهندسی قوانین خاصی را مصوب کرده است. یکی از این قوانین الزام به استفاده از وسایل محافظتی همچون فیوز مینیاتوری، برای تامین امنیت برق‌کشی ساختمان است. فیوز مینیاتوری یا همان کلید مینیاتوری وسیله‌ای محافظتی است که مدارهایی با ولتاژ پایین را در برابر اضافه بار و اتصال کوتاه محافظت می‌کند. این کلید با نام MCB هم شناخته می‌شود که مخفف واژه Miniature Circuit Breaker است. کلید مینیاتوری غیر قابل تنظیم است و دارای دو عملکرد مغناطیسی و حرارتی می‌باشد. این فیوز مینیاتوری در برابر جریانات اضافی حساس بوده و سریعا جریان برق در مدار را قطع می‌کند و این عمل بارها و بارها، بدون سوختن و آسیب دیدن فیوز مینیاتوری، امکان‌پذیر است. عملکرد این فیوزها خودکار است، به طوری که عمل قطع مدار را اتوماتیک انجام داده و مجددا آماده به کار می‌شوند.
فیوز مینیاتوری چیست؟
در صورت عبور جریان اضافه از فیوز، جهت جلوگیری از اتصال کوتاه و وارد آمدن اسیب به وسایل و اجزای مدار، فیوز مینیاتوری جریان را قطع می‌کند. اتصال کوتاه نوعی خطا محسوب می‌شود که در صورت‌عدم وجود کلیدهای اتوماتیک مینیاتوری، می‌تواند منجر به آتش‌سوزی شود. فیوز مینیاتوری دارای دو عملکرد الکترومغناطیسی و بیمتال است.
عملکرد الکترومغناطیسی
با عبور جریان بالا از مدار، حرارات زیادی تولید می‌شود که ناشی از وارد آمدن شوک به مدار است. این حرارت بالا می‌تواند منجر به آتش‌سوزی و از بین رفتن مصرف کننده شود. بنابراین وسیله‌ای لازم است تا بتواند قسمت سالم و آسیب دیده مدار را از هم جدا کند. کلید مینیاتوری این جریان اتصال کوتاه را از طریق یک سیم پیچ با تعداد دور کم و قطر زیاد تشخیص می‌دهد.
عملکرد بیمتال
تشخیص جریان اضافه بار در فیوز مینیاتوری همانند بسیاری از تجهیزات دیگر از طریق دو قطعه فلز نیمه هادی که بیمتال نامیده می‌شوند، صورت می‌گیرد. به طوری که هرچه جریان بیشتری از طریق مصرف کننده کشیده شود، فلز گرم‌تر‌تر شده و در نتیجه خم می‌شود و ارتباط بین مدار قطع می‌شود. محدوده جریانی کلیدهای مینیاتوری از ۲ الی ۱۰۰ آمپر می‌باشد، بنابراین به دلیل رنج قطع جریان محدودی که کلیدهای مینیاتوری دارند، برای حفاظت از بارهایی که جریان اتصال کوتاه بالایی دارند مناسب نیستند. در چنین مواردی از کلیدهای اتوماتیک کمپکت استفاده می‌گردد که جریان قطع اتصال کوتاه بالاتری دارند.
کاربرد کلید مینیاتوری
دقت کلیدهای مینیاتوری نسبت به فیوزهای معمولی در تشخیص خطاها بیشتر است. همچنین کلید مینیاتوری دو عمل حفاظت و کنترل را به صورت همزمان انجام می‌دهد، بنابراین به جای یک کلید به همراه فیوز در مدارها به کار گرفته می‌شود. کلیدهای اتوماتیک مینیاتوری توانایی تشخیص جریان‌های نشتی بسیار کوچک را دارند، بنابراین میزان محافظت در برابر آتش‌سوزی در صورت استفاده از این کلیدها بسیار بالا است.
🔥 کلید حرارتی زیمنس و کلید اتوماتیک زیمنس از محصولات پرفروش سینا صنعت 🔥
با توجه به حفاظت‌هایی که این کلید ایجاد می‌کند، کاربرد فراوانی دارد که مهم‌ترین آن‌ها شامل موارد زیر است.
✔️ انتهای خطوط توزیع در سیستم‌های ولتاژ ضعیف
✔️ ورودی تابلو برق خانگی
✔️ حفاظت از تجهیزات روشنایی ساختمان‌های مختلف
✔️ حفاظت از مدار موتورهای الکتریکی
✔️ کاربردهای صنعتی مانند مدارات قدرت موتورها و ترانفورماتورها
✔️ سیستم‌های گرمایشی
✔️ حفاظت از مدارهای ترانسفورماتورهای الکتریکی و پی ال سی
✔️ حفاظت از قطعات نیمه هادی
✔️ قطع جریانات نشتی مدار همراه با کلید حفاظت جان
انواع فیوز مینیاتوری
تنوع در فیوزهای مینیاتوری به دلیل تفاوت در محدوده قطع جریان در آن‌ها است و بر همین اساس به دو دسته تندکار و کندکار تقسیم می‌شوند. کلیدهای تندکار محدوده‌ی قطع جریان کمتری دارند و پس از احساس وجود جریان اضافه در مدار، با تاخیر بسیار کم و به سرعت، مسیر جریان اضافه را قطع می‌کنند. اما کلیدهای کند کار نسبت به کلیدهای تندکار محدوده‌ی قطع جریان بالاتری دارند و سرعت قطع جریان توسط این کلیدها کندتر است و با تاخیر بیشتری عمل می‌کنند.
کلید مینیاتوری تیپ B:
جزو کلیدهای اتوماتیک مینیاتوری تندکار محسوب می‌شود که برای تجهیزات با ضریب اتصال پایین‌تر استفاده می‌شوند. تشخیص اضافه بار توسط این تیپ کلید با سرعت بالایی صورت می‌گیرد و می‌تواند جریان اضافه بار لحظه‌ای بین ۳ تا ۵ برابر جریان نامی و در زمان مشخص را قطع کند. به این کلیدها تیپ روشنایی هم گفته می‌شود، چراکه معمولا در مصارف خانگی و روشنایی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
کلید مینیاتوری تیپ C:
جز کلیدهای اتوماتیک کندکار است که برای مصارف خانگی و موتوری مانند موتورهای القایی و همچنین موتورهایی با توان کم و جریان‌های راه اندازی پایین استفاده می‌شوند. علاوه بر این، در مواردی با ضریب اشباع پایین مانند موتور کولر گازی یا پمپ‌های آب خانگی از این تیپ کلیدها استفاده می‌شود. محدوده قطع جریان در این کلیدها نسبت به تیپ B بیشتر است و مدار را در جریان‌های اضافه بار بین ۵ تا ۱۰ برابر جریان نامی، قطع می‌کنند.
کلید مینیاتوری تیپ D:
این تیپ کلید مینیاتوری جز کلیدهای بسیار کندکار بوده و برای بارهایی با ضریب اشباع بالاتر مانند ترانسفورماتورها، دستگاه‌های X-Ray در بیمارستان‌ها و همچنین دستگاه‌های جوش مورد استفاده قرار می‌گیرد. جریان قطع اضافه بار در کلیدهای تیپ D بین ۱۰ تا ۲۰ برابر جریان نامی می‌باشد که نسبت به انواع دیگر کلیدهای مینیاتوری بیشتر است. این نوع کلیدها نباید در مصارف خانگی مورد استفاده قرار گیرند؛ چراکه هیچگونه محافظتی ایجاد نمی‌کنند.
کلید مینیاتوری تیپ K:
این کلیدها جهت محافظت در مدارهای قدرت ترانس و موتورها کاربرد دارند. کلیدهای تیپ K نسبت به جریان اضافی، در مقایسه با کلیدهای تیپ D حساسیت بیشتری داشته و در صورت بیشتر شدن جریان از ۸ تا ۱۰ برابر جریان نامی، به سرعت عمل کرده و مدار را قطع خواهند کرد. نام دیگر این کلیدها، کلید تیپ قدرت است که برای موتورهای زیر بار، مدارات سلفی و بارهای موتوری با جریان‌های بالا، مناسب هستند.
کلید مینیاتوری تیپ Z:
یکی از حساس‌ترین انواع کلیدهای اتوماتیک مینیاتوری، کلید مینیاتوری تیپ Z است. در صورتی که جریان عبوری بین ۲ تا ۳ برابر بیشتر از جریان نامی باشد، در سریع‌ترین زمان ممکن، جریان اتصال کوتاه و جریان بار اضافه توسط کلید قطع می‌گردد. این کلیدها جریان‌های نشتی ضعیف را حس می‌کنند، بنابراین معمولا از آن‌ها در مدارهای ارزشمند با حساسیت بالا، جهت حفاظت از مدارات PLC و بردهای الکترونیکی استفاده می‌کنند.
👇🏻 فرصت استثنائی خرید این محصولات از فروشگاه سینا صنعت را از دست ندهید 👇🏻
📌 بوبین زیمنس | 📌 بیمتال زیمنس |📌 کنتاکتور زیمنس
اجزای تشکیل دهنده فیوز مینیاتوری
فیوز مینیاتوری از اجزایی تشکیل شده است که شامل:
• بدنه و محفظه: همه بخش‌های اصلی کلید را در بر گرفته و کار آن محافظت از فیوز در برابر گرد و خاک و آسیب‌های فیزیکی است. بدنه فیوز اکثرا از جنس مواد عایقی چون باکالیت، ملامین یا نوع خاصی از پلی آمید الیافدار ساخته می‌شود. جنس بدنه باید از مواد عایق با حداقل ولتاژ ۲۵۰۰ ولت و غیرقابل اشتعال با مقاومت حرارتی نزدیک ۱۰۰۰ درجه سانتی گراد باشد. استفاده از کلیدهای مینیاتوری غیر استاندارد، با بدنه غیر عایق بسیار خطرناک بوده و ممکن است باعث آتش‌سوزی شود.
• اتصالات و کنتاکت‌ها: فیوز مینیاتوری از دو اتصال ثابت و متحرک تشکیل شده است.
• اهرم: کار اهرم خاموش و روشن فیوز مینیاتوری است.
• ضامن مکانیکی: این بخش از کلید جهت ثابت نگه داشتن اتصالات زیر کشش فنر، در حالت روشن بودن کلید تعبیه شده است.
• بیمتال: بیمتال وظیفه حفاظت در برابر اضافه بار را برعهده دارد.
• مگنت: مگنت‌ها برای حفاظت آنی در مقابل اتصال کوتاه استفاده می‌شوند. مگنت در حالت اضافه بار فعال نمی‌شود. مگنت‌ها جریان‌هایی تا چند برابر جریان نامی کلید با توجه به تیپ کلید که روشنایی که ممکن است بین ۳ تا ۱۴ برابر جریان نامی باشد، را تحمل می‌کند و باعث قطع فوری و لحظه‌ای کلید می‌شود.
• جرقه‌گیر: کار جرقه‌گیر خاموش کردن جرقه‌ها و جلوگیری از آتش‌سوزی است. جرقه‌گیر از صفحات فلزی موازی هم تشکیل شده است که توسط لایه‌های عایق از هم جدا شده اند. در زمان قطع با تقسیم جرقه به جرقه‌های کوچک، از ایجاد جرقه‌های خطرناک، پر صدا و گرمای زیاد جلوگیری می‌کند. عملکرد این قطعه از کلید مینیاتوری حیاتی بوده و در بعضی از انواع کلیدهای بی‌کیفیت ممکن است وجود نداشته باشد. بهترین راه جهت تشخیص‌عدم وجود جرقه‌گیر در کلید، توجه به وزن آن است که در چنین حالتی کلید سبک است.